Uluslararası Para Fonu’ndan (IMF) kredi alabilmek amacıyla Pakistan, 2024-25 mali yılı için yeni bir bütçe hazırlayarak artan vergiler yoluyla devlet gelirlerini önemli ölçüde arttırmayı hedefliyor. Güney Asya ülkesi, 1 Temmuz’da başlayacak yıl için 13 trilyon rupi (47 milyar $) vergi geliri hedefi koyarak, bu yılın rakamlarına göre yaklaşık %40’lık bir artışa işaret etti. Ayrıca bütçe, mali açığın GSYH’nin %7,4’ünden %5,9’una düşürülmesini öngörüyor.
Bu hamle, bölgesindeki en yavaş ekonomik büyümeyi yaşayan Pakistan’ın borç temerrüdünden kaçınmaya çalıştığı bir dönemde geldi. IMF ile 6-8 milyar dolar arasında bir kredi için görüşmeler devam ediyor.
Pakistan’ın 2022’deki son Genişletilmiş Fon Kolaylığı (EFF) programının canlandırılmasında etkili olan eski maliye bakanı Miftah İsmail, bütçenin sunulduğu gibi kabul edilmesi halinde bir IMF programını güvence altına almak için yeterli olması gerektiğini belirtti. İsmail ayrıca agresif gelir hedeflerine ve %3,6’lık büyüme hedefine ulaşmanın zorlu bir mücadele olacağını kaydetti.
Emerging Market Watch da dahil olmak üzere uzmanlar bütçenin IMF koşullarını karşıladığı konusunda hemfikir. Bütçede vergi muafiyetlerinin kaldırılması, ihracatçılar için kurumlar vergisinin artırılması, kişisel gelir vergisi oranlarının yükseltilmesi, beyanname vermeyenlere daha sıkı yaptırımlar uygulanması ve akaryakıt vergilerinin artırılması gibi önlemler yer alıyor. Yine de IMF’nin vergi hedeflerinin gerçekçiliğini sorgulayabileceğine dair endişeler var.
Bütçeyi ilk kez sunan Maliye Bakanı Muhammad Aurangzeb, Temmuz ayında IMF ile Personel Düzeyinde Anlaşma imzalanması konusunda iyimser olduğunu ifade etti. IMF henüz bütçe hakkında kamuoyu önünde yorum yapmadı.
Vergi geliri hedefine ulaşmak için bütçede doğrudan vergilerde %48, dolaylı vergilerde ise %35 artış öngörülüyor. Petrol vergileri de dahil olmak üzere vergi dışı gelirlerin ise %64 oranında artması öngörülüyor. Bütçe, ülke için önemli bir ihracat lokomotifi olmasına rağmen yeni vergilere tabi tutulan etkili tekstil endüstrisi de dahil olmak üzere çeşitli sektörlerden eleştiri aldı.
Tüm Pakistan Tekstil Fabrikaları Birliği bütçeyi “son derece gerici” olarak nitelendirdi ve istihdam, dış sektör istikrarı ve genel ekonomik ve siyasi durum üzerinde ciddi etkileri olacağı uyarısında bulundu.
Pakistan İş Konseyi de bütçe tedbirlerinin yeniden gözden geçirilmesi çağrısında bulunarak yerel ekonomik büyüme için yenilik eksikliğinin altını çizdi. Başbakan Shehbaz Sharif’in koalisyon hükümeti parlamento çoğunluğu olmadan bütçeyi geçirmek gibi zorlu bir görevle karşı karşıya ve en büyük müttefiki Pakistan Halk Partisi’ni (PPP) önlemleri desteklemeye ikna etmek zorunda.
Bütçenin başarısı, faaliyetlerin önemli bir kısmının kayıt dışı olduğu bir ekonomide vergi tabanının genişletilmesine bağlı. Vergi firması Tola Associates’e göre Pakistan’daki kayıt dışı paralel ekonomi çok büyük ve nominal GSYH’nin %44’ü doğrudan vergi gelirine önemli bir katkıda bulunmuyor. Her ikisi de siyasi açıdan güçlü gruplar olan tüccarlar ve tarımcılar, hükümetin satışlarını kayıt altına alma ve belgeleme çabalarına tarihsel olarak direnmişlerdir.
Eski merkez bankası başkanı ve Alvarez & Marsal Genel Müdürü Reza Baqir uygulamanın önemini vurgulayarak önceki bütçelerin benzer iddialı hedeflere ulaşmada başarısız olduğuna işaret etti. Baqir, mevcut bütçenin geçmişteki eksikliklerden alınan dersleri yansıtmasını umuyor.
Reuters bu makaleye katkıda bulunmuştur.
Bu makale yapay zekanın desteğiyle oluşturulmuş, çevrilmiş ve bir editör tarafından incelenmiştir. Daha fazla bilgi için Şart ve Koşullar bölümümüze bakın.
